Kỷ niệm hành trình rượu vang đậm đà bản sắc Tây Ban Nha, vươn tầm thế giới!

Năm 2025 đánh dấu cột mốc tròn 100 năm Rioja trở thành vùng rượu vang đầu tiên của Tây Ban Nha được công nhận là Denominación de Origen (DO)  chứng nhận xuất xứ được bảo hộ. Đây không chỉ là sự kiện lịch sử, mà còn là dịp để cả thế giới nhìn lại hành trình một thế kỷ hình thành và phát triển của vùng rượu vang mang tính biểu tượng nhất Tây Ban Nha – nơi truyền thống và đổi mới luôn song hành một cách hài hòa.

Khởi đầu huyền thoại: DO Rioja năm 1925

Năm 1925, Rioja chính thức được công nhận là vùng rượu vang DO đầu tiên của Tây Ban Nha – một bước ngoặt đánh dấu sự chuyên nghiệp hóa trong kiểm soát chất lượng rượu vang. Trước đó, vào cuối thế kỷ 19, các nhà làm vang Pháp chạy trốn bệnh phylloxera đã mang kỹ thuật ủ gỗ sồi và phương pháp làm rượu hiện đại đến Rioja. Từ đó, vùng đất này dần hình thành phong cách riêng, nổi bật với độ tinh tế, cân bằng và khả năng lão hóa lâu dài.

Thời kỳ hoàng kim của truyền thống (1950–1980)

Giữa thế kỷ 20, Rioja đạt đỉnh cao danh tiếng với những tên tuổi lẫy lừng như CVNE, La Rioja Alta, Marqués de Riscal và Marqués de Murrieta. Đây là thời kỳ vang Rioja định hình phong cách cổ điển với:

• Ủ lâu trong thùng gỗ sồi Mỹ

• Sử dụng nho Garnacha hỗ trợ Tempranillo

• Hương vị da thuộc, gia vị, trái cây khô và độ mượt mà hiếm có

Những chai Gran Reserva thời kỳ này trở thành biểu tượng của Rioja, thể hiện sự kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và khí hậu đặc trưng của vùng.

Thời kỳ đổi mới và cách mạng chất lượng (1990–2000)

Bước vào thập niên 1990, một làn sóng đổi mới nổi lên, khi thế hệ nhà làm vang mới mang tư duy quốc tế và niềm đam mê khám phá vùng đất Rioja theo cách riêng. Sự đổi mới thể hiện qua:

• Dùng gỗ sồi Pháp thay cho sồi Mỹ

• Sản xuất rượu đơn vườn (Viñedos Singulares)

• Giảm sản lượng để nâng cao chất lượng trái nho

• Phong cách thiên về trái cây và phản ánh rõ nét thổ nhưỡng

Các nhà sản xuất như Roda, Artadi, Remírez de Ganuza, và Finca Allende trở thành những biểu tượng của phong trào hiện đại hóa Rioja – nhưng vẫn giữ được tinh thần bản sắc của vùng.

Cải cách lớn: Quy định mới năm 2018

Năm 2018, Hội đồng quản lý DO Rioja đưa ra bộ quy định mới, mang tính cách mạng, hướng đến sự phân loại giống như Burgundy (Pháp) hay Barolo (Ý). Lần đầu tiên, nhãn rượu được phép thể hiện:

• Viñedo Singular – từ một vườn nho cụ thể, sản lượng thấp, có lịch sử rõ ràng

• Zona / Municipio – thể hiện vùng và địa phương sản xuất

• Espumoso de Calidad de Rioja – rượu vang sủi chất lượng cao

Thay đổi này đánh dấu bước trưởng thành của Rioja, khi chất lượng không còn chỉ dựa vào thời gian ủ (Crianza, Reserva, Gran Reserva), mà còn phản ánh nguồn gốc và cá tính terroir.

Thích ứng với hiện tại: Bền vững và đổi mới (2020s)

Bước vào thế kỷ thứ hai, Rioja đối mặt với các thách thức thời đại như biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường mới:

• Thích ứng khí hậu: trồng nho ở độ cao cao hơn, sử dụng giống chín muộn

• Canh tác hữu cơ và tái sinh: nhiều nhà làm vang như Bhilar hay Olivier Rivière theo đuổi phương pháp bền vững

• Đa dạng sản phẩm: rượu vang trắng (Viura, Tempranillo Blanco) và hồng đang dần chiếm được sự yêu thích toàn cầu

Tạp chí Decanter nhận định: “Rioja đang ở thời điểm thú vị nhất trong lịch sử hiện đại – nơi truyền thống và hiện đại song hành như chưa từng có.”

Ảnh hưởng toàn cầu và bản sắc Tây Ban Nha

Ngày nay, Rioja xuất khẩu sang hơn 120 quốc gia và giữ vị thế là biểu tượng văn hóa rượu vang Tây Ban Nha. Từ những nhà hàng sao Michelin đến quán tapas bình dân, Rioja đều hiện diện như một phần của bản sắc ẩm thực xứ bò tót.

Tại Việt Nam, Nhật Bản, Hà Lan và nhiều quốc gia châu Á, Rioja đang dần chiếm được trái tim người yêu vang nhờ vào chất lượng ổn định, giá trị vượt trội và sự đa dạng hương vị.

Nâng ly vì tương lai

100 năm là một chặng đường huy hoàng, nhưng hành trình của Rioja vẫn đang tiếp diễn. Dù bạn thưởng thức một chai Gran Reserva cổ điển từ thập niên 1980 hay một chai Garnacha hiện đại từ vườn nho cao nguyên, Rioja luôn mang đến cảm xúc – là hương vị của thời gian, đất đai và con người.

Chúc mừng Rioja tròn một thế kỷ – và cùng nâng ly cho trăm năm tiếp theo!

(EU Winery)